درست نویسی که شاخ‌ودم ندارد. همین‌که طوری بنویسی که خواندن و فهم آن آسان باشد یعنی درست نوشته‌ای. همۀ این کتاب‌های کلفت و حماسی حوزۀ درست‌نویسی فقط یک پیام دارند: درست بنویسیم تا درست بخوانند. با این اوصاف، حتی شاید واژۀ «درست‌خوانی» نسبت به «درست‌نویسی» درست‌تر باشد. امروز قرار است در مورد شایع‌ترین مسالۀ درست‌نویسی صحبت کنیم: نیم‌فاصله.
شاخ در می‌آورم وقتی کسی اسمش را می‌گذارد «نویسنده» ولی ابتدایی‌ترین سطح ویراست را هم رعایت نمی‌کند. بعضی‌ها که اصلا نیم‌فاصله را نمی‌شناسند. برخی هم از من می‌پرسند که: حالا مثلا چه می‌شود اگر این نیم‌فاصلۀ لعنتی را بیخیال شویم؟
آقا و خانم نویسنده! نیم‌فاصله حرمت‌ها را حفظ می‌کند. هر کلمه برای خودش حریمی دارد. اگر قرار باشد همۀ واژه‌ها را به هم بچسبانیم که نمی‌شود. از طرفی، درج یک فاصلۀ کامل در وسط واژه کار درستی نیست. یک مثال بزنم. همین کلمۀ «باستانشناس» را ببین که چقدر بدخوان است. مخاطب دارد با سرعت تمام بر متن تو می‌تازد که ناگهان دیواری به وسعت دندانه‌های این واژه سر راهش سبز می‌شود. همین کلمۀ بدریخت با یک نیم‌فاصلۀ کوچک می‌شود «باستانشناس». هم زیباتر است، هم خواناتر است و هم کسی نمی‌تواند سواد فارسی شما را زیر سوال ببرد. البته خود من هم که دارم ایراد می‌گیرم کم‌سوادم! سوءتفاهم نشود. فقط از روی دلسوزی این‌گونه غز می‌زنم!
نیم‌فاصله نه تنها به زیبایی و خوانایی واژه، که حتی به زیبایی و خوانایی پاراگراف هم کمک می‌کند. همین مثال قبلی را در نظر بگیرید. اگر قرار باشد «باستان» را در پایان خط دوم و «شناس» را در اول خط سوم بخوانیم که حالمان بد می‌شود. پس یک نیم‌فاصلۀ درست کاری می‌کند که نه حال متن بد شود و نه حال مخاطب.
این را هم بگویم که روش‌های زیادی برای درج نیم‌فاصله وجود دارد، اما به توصیه موسسه ویراستاران، شما تنها از دکمه‌های Ctrl+Shift+2 استفاده کن. بقیه نیم‌فاصله‌ها کاذب هستند و در جاهای دیگر به هم می‌ریزند. ضمناً به قول خودشان، این دکمه‌ها را از سمت چپ صفحه‌کلید بگیرید که انگشت کم نیاورید!
پانوشت: برای اینکه بدانید کجاها باید بچسبانید از این راهنما استفاده کنید. این راهنما را من تهیه نکرده‌ام و در مورد منبع آن هم اطلاعی ندارم اما بسیار حرفه‌ای و کامل است. احتمالاً دست‌پخت همین موسسۀ ویراستاران باشد. در هر صورت، اگر کسی در مورد منبع فایل اطلاعاتی داشت من را هم مطلع کند.
10 دیدگاه
سارا
3 سال قبلمحمد یوسف عزیز
ازبابت تذکری که دادی ممنون، چون خود من هم تو بیشترنوشته هام رعایت نمی کنم.
این متن موجب شد تا از این بعد دقت بیشتری داشته باشم تا نوشته هام برای مخاطب زیباترباشد و درانتقال پیام موفق تر عمل کند.
یوسف فراهانی
3 سال قبل نویسندهساراجان
ممنون از فیدبک خوبی که دادی. خیلی خوشحالم که تونستم کمک کوچیکی کرده باشم.
سپاس
سامه
3 سال قبلممنونم به خاطر این نوشته و همین طور به خاطر راهنما. من یکی که خیلی به همچین راهنمایی احتیاج داشتم.
یوسف فراهانی
3 سال قبل نویسندهخواهش می‌کنم. سپاس از لطف شما.
محمدرضا معاشرتی
3 سال قبلنیم فاصله‌ی ….
در هر ویرایشگر بامبول خودش را دارد.
در ورد یک جور، در ویراستارهای سایت‌ها جور دیگر
کم‌کم دارم به آنها عادت می‌کنم 😉
عالی بود
یوسف فراهانی
3 سال قبل نویسندهمحمدرضای عزیز
لظف داری.
من این فرمول رو در بیشتر ویرایش‌گرها تست کردم و جواب داد، اما خب کاملا درست میگی. بعضی جاها احتمالا فرمول‌های دیگه‌ای موردنیازه.
حسین وجدانی
3 سال قبلسلام ممنون از توجه شما و حرمت داری کلماتتون
بعضی از ظُرَفای سئو میگن نیم فاصله آسیب میزنه به سئوی مطلب
یوسف فراهانی
3 سال قبل نویسندهسلام
سپاسگزارم.
آسیبش به سئو چندان زیاد نیست اما در صورتی که استفاده نکنیم آسیب زیادی به متن وارد میشه که ممکنه توجه مخاطب رو از ما برگردونه.
ویراستاران
9 ماه قبلبسیار سپاس برای معرفیِ وبگاه «ویراستاران». سامانه‌ای راه انداختیم به‌نام «فرهنگ املایی» با نشانیِ emla.virastaran.net. در این سامانه، املا و دستورخطِ ۳۹،۰۰۰ واژهٔ فارسی، بنا به دستورخط فرهنگستان، در چشم‌رسِ اهالی قلم است. کارویژه‌اش رفع این نیاز است: «این کلمه می‌چسبه یا نیم‌جداست؟» هدف بلندش هم: «پیکره‌های زبانیِ فارسی برای بازیابی‌های دیجیتال و داده‌کاوی‌ها یکدست شوند.»
چون دوران حفظ‌کردن دامنه گذشته است، راهِ آوردنش این است که در گوگل بجوییم «فرهنگ املایی» و روی نتیجهٔ نخست ضرب‌انگشت کنیم.
یوسف فراهانی
9 ماه قبل نویسندهسلام. سپاس از خدمات ارزنده مجموعه شما.